DENİZCİLERİN HAVA TAHMİNİ
DENİZCİLERİN HAVA TAHMİNİ
Dr. E. Amiral Ergun MENGİ
Denizde yaşamak kolay değildir. Denizde tekne ile mücadele ederken en büyük engel karşımıza çıkan fırtınalar, sisli puslu havalardır. Meteoroloji istasyonları, denizcilerin bu konudaki en büyük yardımcısıdır. Ancak iyi bir denizci havaya bakarak havanın nasıl olacağı konusunda fikir yürütebilmelidir.
Denizciler, bu konuda fırtına takviminden oldukça fazla yararlanırlar. Fırtına takvimi 365 günde 99 gün fırtına vermektedir. Yani denizcinin 3 gününden biri fırtınada geçmektedir.
Kadınlar Doğumu, Denizciler Denizi Unutmasa Ne Çocuk Olurdu Dünyada Ne De Denizci
Ancak doğanın işaretleri, hava durumu hakkında bize bir şeyler anlatmaya çalışır. Bulutlar bu konuda çok yardımcıdır. Eğer ki kümülonimbus bulutları günün erken saatlerinde görünüyor ve gün içinde çoğalıyorsa bu havanın bozacağına işaret eder.
Kuzey yarım kürede Büyük fırtınaların çoğu batıdan doğuya doğru hareket eder ve batıda görünen gökkuşağı havanın nemlendiğini ve yakın zamanda yağmur yağacağını gösterir. Batıyı kara bulutlar kapladıysa ve denizin rengi koyulaşamaya başladıysa çok kısa bir sürede (10 Dk) fırtına patlayacak demektir kaçacak, sığınacak bir liman bulun.
Diğer önemli bir gözlem varlığı kuşlardır. Havada uçan kuşlar doğal olarak havanın değişimlerinden, basınç değişimlerinden en çok etkilenen varlıklardır. Havayı önceden tahmin ederler ve ona göre önlemlerini alırlar. Kuşlar hava iyiye gidecekse genellikle yüksek irtifalarda uçmayı tercih ederler. Yere yakın uçar veya tellerin üzerine tünerlerse bu havanın bozacağına işarettir. Benzer şekilde martılar genel olarak fırtına öncesinde uçmayı keser ve sahile tünerler. Deniz yüzeyinde tüneyen martılar da havanın soğuyacağına işaret eder. Bazen martılar teknenizin pruvasına doğru kuvvetli kanat çırparak uçarlar. İşte size fırtınanın yaklaştığını gösteren bir işaret. Martılar “sığınacak liman arayın” diyorlar. Eğer martılar teknenizin kıçı istikametinde süzülerek uçuyorlarsa iyi hava devam edecek demektir.
Güneş doğarken veya akşam batarken gökyüzünü fazla miktarda kırmızılık kaplarsa, bu da rüzgârın çıkacağına veya artacağına işarettir.
Diğer bir gözlem ise Ay’ın Hilal durumudur. Ay yatıyor durumundaysa hava bozacak, hilal üst konumda ise hava güzel olacak demektir.
Ay Yatakta Kaptan Ayakta; Ay Ayakta Kaptan Yatakta.
Barometrenin basınç değeri hava tahminindeki en önemli göstergedir. Genellikle alçak basınç kötü havaya, yüksek basın ise iyi havaya delalet eder. Ancak fırtına çıkıp çıkmayacağı anlamak için barometre değerinden daha önemlisi, barometre değerinin aşağı veya yukarı ani değişimleridir. Bu nedenle barometre üzerinde bulunan mekanik sarı çubuk barometre değerini gösteren siyah okun üzerine getirilir ve sabit bırakılır. Sarı çubuk ve basınca göre değişen siyah ok değeriyle gün içindeki basınç değişiklikleri gözlemlenerek fırtınanın çıkıp çıkmayacağı tahmin edilir. Aşağıya doğru hızlı basınç değişimi fırtınanın güneyli rüzgârdan örneğin lodos, yukarı doğru ani değişim ise kuzeyli rüzgârdan çıkacağına delalettir. Bu bilgi seçeceğiniz rota, sığınacağınız liman hakkında size önemli ipucu verecektir. Hava tahmininde denizcilere yardımcı olabilecek E. Koramiral Rıdvan KORAL tarafından yazılmış bir şiiri sizlerle paylaşmak istiyorum.
Barometre Termometreye diyor ki!
1. Ben düşüp, sen yükselsen
Lodos gelir peşimden
Beraberce yükselirsek
Şimâle döner esen.
2. Şimâlken çabuk düşsen
Artar şimâlden esen
Çabuk çıksan şimâlken
Kar da gelir peşimden.
3. Cenupken hızlı çıksam
Gelir şimâlden fırtına
Hızla insen cenupken
Lodos biner sırtıma.
4. Ben yüksek, sen sabit kalsan
Yağmur, biraz yıldız var
Düşünmem benim, iyi değil
Peşimden lodos yapar.
5. Beraberce düşersek
Lodosla ağlar sema
Sen düşüp ben, yükselirsem
Karayeller bağlar beni.
6. Gündoğuşu poyrazda
Yüksek olursam eğer
Kar yağar yer yer
Bazen biraz da yağmur da.
7. Batı iken çabuk düşsem
Döner rüzgâr karayele
Bazen hem de Yıldıza
Kuvvetleşir, gelir hızla.
8. Yağmur durunca yükselsem
Güzelleşir sema bilsen
Buhar olur yeryüzü
Güler güneşin yüzü.
9. Yağmur yağarken eğer
Yüksekten düşersem
Uzun sürer yağışı
Göklerin bu ağlayışı.
10.Ağır ağır yükselsem
Güzel hava devam eder
Yavaş yavaş düşersem
Yağan yağmur sürüp gider.
11.Birden bire düşüversem
Hiç de iyi değil benim
Ani çıkan bir fırtına
Fakat, sürmez uzun da; bil.
12.Yavaş yavaş düşersem
Devamlı olur esen
Kendine liman ara
Havayı toptan kesen.
13.Düşüpte yükselirsen
Güzelleşir bir bilsen
Yükselipte düşersem
Fırtınayı seyret sen.
14.Yetmişaltı sabit kalsam
Güzelliğe doyum olmaz
Gecemin mizanıyım
Danışmadan uyunmaz.
Koramiral Rıdvan KORAL
Pruvanız nete, denizleriniz sakin olsun.
24.07.2023
