BULUTLAR
ALÇAK SEVİYE BULUTLAR
STRATÜS – STRATUS BULUTLARI:
Kısaltması: St
Stratüs ailesindeki ana bulut tipidir. Tabanı 6.500 ft (2 km) altında bulunur ve alçak seviye bulutudur. Gri renkli, tabanı görece tekdüze ve yayılmış bir bulut tabakası şeklindedir. Güneş stratüs bulutu arkasındayken hatları net olarak seçilebilir.
Çisenti şeklinde yağışa neden olabilir.
Stratus sözcüğü Latincede “yayılmış” anlamına gelir.
STRATOKÜMÜLÜS – STRATOCUMULUS BULUTLARI:
Kısaltması: Sc,
Statüs ve kümülüs ailelerinin bazı karakteristiklerini taşıyan bir alçak seviye bulut tipidir. Tabanı 6.500 ft (2 km) altında bulunur.
Görünüm: Gri veya beyazımsı, yamalı veya tabaka halindedir. Koyu gri toplanmış kısımlar veya tabakalar arasında kırıklar görülebilir. Toplanmış (yuvarlak) kısımlar 5 dereceden (3 parmak) kalın olabilir.
Hafif yağmur veya kar görülebilir.
KÜMÜLÜS – CUMULUS BULUTLARI:
Kısaltması: Cu,
Tabanı düz, görünümü genellikle “pamuk gibi” olan bir bulut tipidir.
Günün ilk ışıklarıyla birlikte, yeryüzü şekilleri birbirinden farklı ısınmaya başlar. Bu ısınma farklılıkları sonucu termik denilen ısınan havanın yükselme hareketi meydana gelir, bu ısınan hava belli bir irtifaya kadar yükselmesine devam eder. Bu yükselme hava kütleleri arasındaki ısı farkı eşit oluncaya kadar devam eder bu nokta (yoğunlaşma noktası) bulut tabanını oluşturur.
Kümülüsler bunların sonucu meydana gelir. Kümülüslerin formu irtifa rüzgarlarına, beslendiği alanın genişliğine ve hava sıcaklığına göre değişim gösterebilir.
NİMBOSTRATÜS – NIMBOSTRATUS BULUTLARI:
Kısaltması: Ns
Stratüs ailesinden (stratiform) bir orta veya alçak seviye yağış bulutudur. Tabanı 10.000 ft (3 km) altında bulunur.
Koyu gridir ve genellikle gökyüzünü kaplar. Güneş ve Ay’ı gizleyecek kadar kalındır. Tabanı yağış nedeniyle sürekli çözünür durumdadır. Altostratüs’e (As) benzer ancak daha koyu renklidir ve tabanı As gibi düz değildir.
ORTA SEVİYE BULUTLAR
ALTOSTRATÜS – ALTOSTRATUS BULUTLARI:
Kısaltması: As
Genellikle gri ya da bu rengin maviye çalan tonlarında görünen bulut cinsidir. Su damlacıklarından ve bazen de buz kristallerinden oluşur.
Tabakalar halinde bir örtü gibi tüm gökyüzünü kaplarlar. Güneş’in ve Ay’ın görünmesini engelleyecek kadar kalın olabilir. Hafif yağmur getirir.
ALTOKÜMÜLÜS – ALTOCUMULUS BULUTLARI:
Kısaltması: Ac
Bir orta seviye bulut tipidir. Tabanı 6.500-20.000 ft (2–6 km) arasında bulunur.
Yamalı, düz veya top top tabaka halindedir. Beyaz veya gri gölgelidir. Parçaları 1-5 derece (3 parmak kalınlığı) arasındadır. Parçalar düz veya kıvrımlı desenler oluşturur. Güneş çevresinde “coronae” denen renkli halkalar oluşur.
Kararsız bir atmosferde hafif sağanak yağışa veya yere ulaşmayan yağışa (Virga) neden olabilir.
YÜKSEK SEVİYE BULUTLAR
CİRROSTRATÜS – CIRROSTRATUS BULUTLARI:
Kısaltması: Cs
Tabanı 20.000 ft (6 km) üzerinde bulunur ve yüksek seviyeli, çok ince, genellikle tekdüze stratiform tipi bir buluttur. Şeffaf, beyazımsıdır. İpliksi veya pürüzsüz yapıdadır. Donmuş su parçaları olan buz kristallerinden yapılmıştır.
Tespit edilmesi zordur ve haleler oluşturabilir. Gökyüzünü tamamen veya kısmen kaplar. Varlığı, üst troposferde büyük miktarda nemin olduğunu gösterir. Güneş ve ay etrafında dışı beyazımsı, içi kırmızımsı hale (çember) oluşturur.
SİRROKÜMÜLÜS – CIRRICUMULUS BULUTLARI:
Kısaltması: Cc
Yüksek seviyede (5–13 km) bulunan bir bulut tipidir. Bir katman halinde yayılmış ince, beyaz parçacıklar şeklindedir. Parçacıklar genellikle buğday tanesi veya küçük dalgacıklar halinde; birbirine bağlı ya da ayrık; genellikle düzenli bir desen oluşturacak şekilde dizilirler.
Sirrokümülüs bulutunu oluşturan parçacıkların genişliği genellikle 1 derecelik yaydan daha dardır. Bu genişlik kol ileri uzatıldığında yaklaşık olarak serçe parmağın kalınlığına denktir.
SİRRÜS – CIRRUS BULUTLARI:
Kısaltması: Ci
Yüksek seviyede (5–13 km) stratiform (katman) bir buluttur. 10 temel bulut tipi arasında en yüksek olanıdır. İpliksi, beyaz; yamalar halinde veya ince şeritler halindedir. Lifli ve ipeksi bir görünüme sahiptir.
Tümüyle buz kristallerinden meydana gelir. Çoğunlukla beyaz ve bazen açık gri renkteki sirrüs bulutu ince yapısı nedeniyle güneş ışığını kolaylıkla geçirir, gölge bırakmaz. Çoğu zaman yaklaşmakta olan bir cephe sisteminin veya tropikal siklonunun işareti olarak kabul edilir.
KÜMÜLONİMBÜS – CUMULONIMBUS BULUTLARI:
Kısaltması: Cb
Kümülüs bulutlarının dikey olarak gelişerek büyümesiyle oluşan konvektif fırtına bulutudur. Tabanı 4 km altında bulunur.
Üst bölümünün bir kısmı genellikle düzgün, ipliksi ya da çizgilidir, bu kısma şeklinden dolayı örs adı verilir. Örs kısmı cirrostratus ve cirrus gibi bulutlardan oluşur. Ancak, her cumulonimbus bulutunda örs yapısı oluşmaz. Havanın nem oranı ile doğru orantılı olarak bulut tabanı alçalır. Ayrıca tabanı daha alçakta bulanan kümülonimbuslar yıldırım açısında daha tehlikelidir.
Bulutun tepe yüksekliği 11 kilometreyi bulabilir.
Şu ana kadar hiçbir cumulonimbus bulutun içi görüntülenmemiştir. Sadece sağ çıkan çok nadir görgü tanıkları ve radarlar sayesinde bilgi sahibi olunmuştur.
